محتوای فنی همانطور که از اسمش پیداست، محتوایی غیر عامیانه‌ست. یعنی که مخاطب خاصی داشته و خود موضوع هم برای همه قابل درک و فهم نیست.
یکی از چالش‌های این نوع محتوا، مخاطبین محدودشه. هر کسی این محتوا رو نمی‌خونه و به همین دلیل در بیشتر اوقات نباید انتظار بازدید و خواننده خیلی زیاد رو داشته باشیم.
اما همین محتوای فنی که قراره نوشته بشه رو چطوری ساده‌تر بنویسیم تا همون مخاطب خاص هم بتونه درک بهتری از مسئله پیدا کنه و هم تجربه بهتری از محتوای وبسایت پیدا کنه و در آینده دوباره به وسایت مراجعه کنه؟
توی این مطلب سعی می‌کنم تا ۵ نکته اساسی و البته ساده (به لحاظ اجرا) رو باهاتون به اشتراک بگذارم.
شناخت و درک مخاطب
در قدم اول این سوال رو از خودتون بپرسید که برای چه کسی مشغول نوشتن هستید؟ پیدا کردن جواب این سوال خیلی سخت نیست. کافیه که به عنوان مطلب‌تون مراجعه کنید. اگه عنوان مطلب‌تون «کلی» هستش پس مخاطب‌تون قرار نیست که چندان دانش فنی داشته باشه و به همین دلیل میشه روی گستره بیشتری از مخاطبین برای مطالعه مطلب حساب باز کنید.
مثال: کوبرنتیز چیست؟
از اونجایی که قصد این مقاله دادن آشنایی کلی با خود چیستی کوبرنتیز خواهد بود و وارد جزئیات عمیق‌ش نمیشه، میشه فهمید که مخاطب‌تون یک فرد مبتدی در این حوزه هستش و قراره تازه کار رو شروع کنه. ولی اگه حالت زیر حکمفرما بود:
مثال: پیاده‌سازی ConfigMap در کلاستر کوبرنتیز
توی این حالت میشه متوجه شد که مخاطب شما به نسبت مثال قبل فردی حرفه‌ای‌تر در این زمینه است و در نهایت مخاطب‌تون با مفاهیم نسبتا پیچیده آشنایی بیشتری داره.
البته معمولا توی بریف‌هایی که توسط مدیر تولید محتوا به نویسنده‌ها داده میشه هم سطح مخاطب هدف تعیین خواهد شد.
با رسیدن به یک درک کلی از مخاطب‌تون می‌تونید با نگاه بهتری نکات بعدی همین مطلب رو بخونید و متوجه بشید که چطوری باید ازشون استفاده کنید.
داستان سُرایی و سناریونویسی
یکی از چالش‌های اصلی خیلی از افراد اینه که خود نوشتن رو خوب بلد نیستند. یعنی یه ایده‌ای توی ذهن‌شون دارن، ولی وقتی می‌خوان این ایده رو بنویسند و به دنیای واقعی بیاورند، دست‌پاچه می‌شوند و کلا بیخیال نوشتن می‌شوند.
برای انجام این کار چند نکته و ساختار کلی رو رعایت کنید که در ادامه عنوان شدند:
مقدمه: با چالش و مشکل اصلی شروع کنید
با چالش و مشکل اصلی شروع کنید که در صورت نبود ابزار مورد نظر پیش خواهد آمد. برای مثال تصور کنید قرار است راجع به سیستم‌های مدیریت محتوا یا CMS صحبت کنید. خب با سناریو و داستانی، مطلب‌تون رو شروع کنید که در اون خبری از CMS نیست. (البته سعی می‌کنم مثال‌ها رو کوتاه بنویسم که حجم این مطلب هم زیاد نشه. فقط قصد دارم لب مطلب را برسانم)
مثال: برای راه‌اندازی یک وبسایت نیاز است که با برنامه نویسی آشنایی داشته باشید و یادگیری آن چندان آسان نیست و زمان زیادی نیز طول خواهید کشید؟ اما اگر بخواهیم به صورت سریع‌تر اینکارها را انجام دهیم چه راهکاری در اختیار داریم؟ CMS!
با چیستی ادامه دهید
راهکاری که برای حل مشکل عنوان شده مطرح کردید را معرفی کنید. با چیستی این ابزار/تکنولوژی/سرویس شروع کنید. در مرحله بعد براساس همان ابزار و پتانسیل‌هایی که دارد از مزایا، تاریخچه ساخت، کاربردها و… آن ادامه دهید.
شیوه استفاده از آن را عنوان کنید
برای تکمیل بحث، مخاطبین رو با شیوه استفاده از اون تکنولوژی آشنا کنید. البته قرار نیست که متن آموزشی طولانی بنویسید. کافی‌ست سرنخ‌های اولیه راجع به آن بدهید و منابع آموزشی مربوطه را لیست کنید.
جمع‌بندی کردن
در انتهای مطلب، یک جمع بندی کلی از مطلب را ارائه دهید. برای نوشتن این بخش سه موضوع رو در نظر بگیرید:
- اشاره به ضرورت استفاده یا یادگیری موضوع مورد بحث
- اشاره به تمام مطالبی که در این مطلب گفته‌اید
- پرموت کردن سرویس‌ها یا امکانات مرتبط در صورت وجود داشتن
نوشتن به زبان ساده و آوردن مثال
موضوعات فنی به خودی خود، درک‌پذیری سختی دارن و هر کسی نمی‌تونه باهاشون ارتباط برقرار کنه. حالا فکر کنید که ساختار نگارشی شما هم پیچیده باشه و معادله رو از اینی که هست سخت‌تر بکنه. برای حل این مشکل سعی کنید که به زبان ساده‌تری بنویسید و تا جایی که می‌تونید مثال بیارید.
در ادامه به چند نکته برای ساده‌تر نوشتن اشاره خواهم کرد.
- واژگان ساده و رایج: سعی کنید دایره واژگانی که توی مطلب به کار می‌برید عادی باشن و توی روزمره افراد جریان داشته باشند. البته استفاده کردن از واژه‌های پیچیده اجتناب ناپذیره به همین دلیل در چنین مواقعی حتما اون واژه رو تعریف کنید و توضیح بیشتری ازش ارائه بدید.
- جملات کوتاه و مختصر: سعی کنید کوتاه بنویسید. جملات‌تون رو سریع به پایان برسونید و برید سراغ جمله بعدی.
- ساختار منطقی: ایده‌ها و مفاهیم را به ترتیبی که به راحتی قابل درک هستند، ارائه دهید. شروع با مفاهیم پایه‌ای و سپس پیشرفت به سمت موضوعات پیچیده‌تر.
- تکرار برای تأکید: گاهی اوقات تکرار یک نکته مهم به فهم بهتر کمک می‌کند. اما از تکرار بیش از حد پرهیز کنید که خسته‌کننده نباشد.
- استفاده از مثال‌های ملموس: مثال‌ها و تشبیهات می‌توانند به توضیح مفاهیم کمک کنند و آن‌ها را برای مخاطب قابل درک‌تر سازند.
استفاده از ویدیو، تصویر و گراف
شاید این حرف کلیشه‌ای باشه ولی: گاهی اوقات ارزش یک تصویر از هزار کلمه بیشتر است. تصاویر و ویدیوها و گراف‌ها به فهم بهتر مطلب کمک می‌کنند. پس حتما سعی کنید تا جای ممکن از المان‌های گرافیکی آموزشی استفاده کنید.
انتشار محدود مطلب برای دریافت بازخورد
قبل از اینکه مطلب را روی وبسایت‌تان قرار دهید، حتما آن را با چند نفر از دوستان‌تان به اشتراک بگذارید و سعی کنید از فیدبک آن‌ها استفاده کنید.
برای اینکار می‌تونید مطلب رو برای چند نفر از دوستان‌تان که سطح دانش متفاوتی از موضوع دارند ارسال کنید و فهم‌پذیری و البته دقت مطلب‌تان را تست کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب سعی کردم تا شما را با مفاهیم اولیه تولید محتوا فنی به زبانی ساده‌تر و قابل فهم‌تر آشنا کنم. بنده بیش از ۷ سال است که در این زمینه فعالیت کرده‌ام و در صورتی که به مشورت و راهنمایی بیشتری نیاز داشتید می‌تونید سوالات و مشکلات‌تون رو به اشتراک بگذارید.
شناخت مخاطب – استفاده از زبان ساده – سناریونویسی و داستان‌سُرایی – مثال آوردن – دریافت بازخورد از کاربران مختلف
از واژگان ساده و رایج استفاده کنید – جملات را کوتاه و مختصرنگهدارید – از مثال‌های ملموس استفاده کنید
